Behandelingen:

De Praktijk voor Zwangerschap en Psychiatrie biedt zowel individuele, relatie-, als groepsbehandelingen. Ook kan soms, als daar een indicatie voor is, medicatie worden voorgeschreven.

Indien nodig wordt met uw toestemming overleg gepleegd met de verwijzer of andere behandelaars die betrokken zijn bij uw gezondheid. Niet alleen wordt stilgestaan bij de invloed van uw psychische klachten op uw persoonlijk en relationele functioneren, maar ook op uw sociale functioneren. Daarom wordt ook de werksituatie bij het herstel betrokken. Zo nodig is er overleg met uw bedrijfsarts om de behandeling zo goed mogelijk af te stemmen en ervoor te zorgen dat, indien mogelijk, de re-integratie naar werk zo prettig mogelijk verloopt.

Individuele en partnerrelatiebehandeling

Meestal wordt gestart met individuele behandeling, met als doel de klachten te verminderen en de draad van het leven weer op te pakken. Ook wordt de interactie met het kindje bekeken, en of de hechting tussen moeder en kind goed verloopt. Indien mogelijk wordt de partner betrokken bij de gesprekken. Soms zijn er enige partnerrelatiegesprekken nodig omdat de klachten van de vrouw ook invloed kunnen hebben op het functioneren van de partner.

Traumabehandeling

De kans dat vrouwen na de bevalling een posttraumatische stress stoornis (PTSS) ontwikkelen is 1,5 tot 2%.

Klachten hierbij kunnen zijn:

1. Herbelevingen van het trauma door onaangename herinneringen of nachtmerries. Herbelevingen zijn heel levendige herinneringen aan het trauma. Meestal worden deze getriggerd door iets wat getraumatiseerden in het dagelijks leven meemaken of op televisie zien. Wanneer je bijvoorbeeld een heel ingrijpende bevalling hebt doorgemaakt, is het mogelijk dat je bij het zien van een bevalling op de televisie opeens een herbeleving krijgt of een nachtmerrie.
2. Het vermijden van prikkels die bij het trauma horen. Hiermee wordt bedoeld dat getraumatiseerde vrouwen vaak bewust, maar ook onbewust, bepaalde situaties vermijden waarin de kans groot is dat ze weer herinnerd worden aan het trauma. Zo kunnen zij bijvoorbeeld bepaalde televisieprogramma’s over bevallingen vermijden, of niet op kraambezoek bij anderen gaan, uit angst dat er over de bevalling wordt gesproken, die ze zelf als heel ingrijpend hebben beleefd.
3. Het ervaren van een aanhoudende verhoogde prikkelbaarheid. Deze aanhoudende verhoogde prikkelbaarheid kan leiden tot slaapproblemen, toegenomen schrikachtigheid en overdreven waakzaamheid of alertheid.

De klachten van een PTSS kunnen leiden tot problemen in de zorg voor de baby, relatieproblemen, maar ook tot gezondheidsproblemen, bijvoorbeeld een verminderde weerstand als gevolg van psychische klachten (zoals slaapgebrek), of een grotere gevoeligheid voor infecties.

De oorzaak van het ontwikkelen van een PTSS na een (gecompliceerde) bevalling is vaak gelegen in omstandigheden waarin de bevalling niet te controleren en onvermijdelijk is. De mate waarin de vrouw van tevoren in staat is deze onzekerheid te verdragen, is mogelijk van invloed. Zelfs al heeft de vrouw veel vertrouwen in de bevalling dan kan deze toch gecompliceerd verlopen, bijvoorbeeld door een kunstverlossing of veel bloedverlies.

Voor de meeste vrouwen geldt dat een als erg ingrijpend beleefde bevalling het best verwerkt kan worden door gevoelens en gedachten hierover te delen met naasten (partner, familie), met wie ze een vertrouwensband hebben. Wanneer het niet lukt om de traumatische bevalling met hulp van naasten te verwerken, is het goed om hier professionele hulp voor te vragen.

Als meest effectieve behandelingen voor PTSS worden cognitieve gedragstherapie (CGT) en Eye Movement and Desensitization Reprocessing (EMDR) genoemd. Tevens kan er als ondersteuning tijdelijk medicatie worden voorgeschreven. De veiligheid van medicatie tijdens zwangerschap, de bevalling en het geven van borstvoeding worden uiteraard goed doorgesproken.

Groepsbehandeling: Een gezonde balans bij post-partumproblematiek.

De groepsbehandeling is ontwikkeld in samenwerking met De Gezonde Zaak , en is bestemd voor vrouwen die na de bevalling psychische of psychiatrische klachten hebben ontwikkeld, of die in het verleden bekend zijn geweest met psychische of psychiatrische problemen tijdens en/of na zwangerschap. De behandelgroep bestaat uit een premodule van vijf bijeenkomsten. In elke module komen de deelnemers eenmaal per week twee uur bij elkaar. Aansluitend kan een programma van De Gezonde Zaak gevolgd worden voor verdere ondersteuning bij opbouw van functioneren in werk en privé.

De volgende onderwerpen komen aan bod tijdens de groepsbijeenkomsten:

• Het leren onderscheid maken tussen klachten die passen bij het ontzwangeren, en bij psychische of psychiatrische klachten.
• Psycho-educatie over de meest voorkomende postpartum ziektebeelden. Handvatten en oefeningen worden aangereikt en besproken gericht om goed te leren omgaan met deze klachten.
• Uitleg over stress en verschillen in reactie tussen mannen en vrouwen.
• Daarnaast wordt geïnventariseerd welke stressoren op werk en privé bij de deelneemsters individueel een rol spelen. Stressfactoren (zowel energievretende als energiegevende), waardoor je als net bevallen moeder uit balans bent geraakt, worden in kaart gebracht.
• Partnerrelatiebijeenkomst: hierbij komen net als in de eerste bijeenkomst de klachten weer aan de orde en wordt het steunsysteem in kaart gebracht. Tevens worden oefeningen aangeboden in het vragen om hulp en worden adviezen gegeven om het steunsysteem eventueel uit te breiden.
• De hechtingstheorie volgens Bowlby wordt besproken. Er wordt stilgestaan bij de hechting met je (pasgeboren) kindje, ondersteund door filmopnames over de interactie van het (pasgeboren) kindje met de moeder.
• Tijdens de laatste bijeenkomst wordt de reddersdriehoek besproken vanuit de Transactionele Analyse, en wordt geleerd onderscheid te maken tussen realistische (helpende) en niet-realistische gedachten.
• Bij elke bijeenkomst worden ontspanningsoefeningen worden aangeboden om het stressniveau zoveel mogelijk naar beneden te brengen ten behoeve van herstel van de balans.

Medicamenteuze behandeling

Soms is het nodig om te behandelen met medicatie. Meestal bestaat de medicamenteuze behandeling uit kortdurende slaapmedicatie of een antidepressivum. Hierbij worden de multidisciplinaire richtlijnen benzodiazepinen of SSRI-gebruik in de zwangerschap of tijdens lactatie gevolgd.

In de Praktijk voor Zwangerschap en Psychiatrie kunnen de genoemde behandelingen worden geboden. Er wordt zo kort als mogelijk en zo lang als nodig behandeld, maar nooit langer dan een jaar postpartum.