De Praktijk voor Zwangerschap en Psychiatrie biedt zowel individuele, relatie-, als groepsbehandelingen. Ook kan soms, als daar een indicatie voor is, medicatie worden voorgeschreven.

Indien nodig wordt met uw toestemming ook overleg gepleegd met de verwijzer of andere behandelaars die betrokken zijn bij us gezondheid. Niet alleen wordt stil gestaan bij de beïnvloeding van uw psychische klachten van uw persoonlijk en relationele functioneren, maar ook in uw sociale functioneren. Daarom wordt ook de werksituatie bij het herstel betrokken. Zo nodig is er overleg met uw bedrijfsarts, om de behandeling zo goed mogelijk af te stemmen en te zorgen dat indien het mogelijk is de reintegratie naar werk zo prettig mogelijk verloopt.

Individuele en partnerrelatie behandeling

Meestal wordt gestart met individuele behandeling, waarbij het doel is om de klachten te verminderen en de draad van het leven weer op te pakken. Ook wordt gekeken hoe het gaat met de interactie met het kindje, en of de hechting goed verloopt. Indien mogelijk wordt ook de partner betrokken bij de gesprekken. Soms zijn er ook een aantal partner-relatie gesprekken nodig omdat de klachten van de vrouw ook invloed kunnen hebben op het functioneren van de partner.

Trauma behandeling

De kans dat vrouwen na de bevalling een post traumatische stress stoornis (PTSS) ontwikkelen is 1,5 tot 2%.

De klachten die hierbij kunnen voorkomen zijn:

1. Herbelevingen aan het trauma door aangename herinneringen of nachtmerries. Herbelevingen zijn hele levendige herinneringen aan het trauma. Meestal worden deze getriggerd door iets wat ze in het dagelijks meemaken of op televisie zien. Wanneer je bv een hele ingrijpende bevalling hebt doorgemaakt, kun je bv bij het zien van een bevalling op de televisie opeens een herbeleving krijgen of een nachtmerrie.
2. Het vermijden van prikkels die bij het trauma horen. Hiermee wordt bedoeld dat vrouwen vaak bewust, maar ook onbewust, bepaalde situaties vermijden waarin de kans groot is dat ze weer herinnerd worden aan het trauma. Zo kunnen vrouwen bv bepaalde televisieprogramma’s die over bevallingen gaan vermijden of kraambezoek bij anderen uit angst dat er over de bevalling wordt gesproken, die ze als heel ingrijpend hebben beleefd.
3. Het ervaren van een aanhoudende verhoogde prikkelbaarheid. Deze aanhoudende verhoogde prikkelbaarheid kan leiden tot slaapproblemen, toegenomen schrikachtigheid en overdreven waakzaamheid of alertheid.

De klachten van een PTSS kunnen leiden tot problemen in de zorg voor hun baby, relatieproblemen, maar ook gezondheidsproblemen bij bv door een verminderde weerstand door de psychische klachten (bv slaapgebrek) een gevoeligheid voor het doormaken van infecties.

De oorzaak van het ontwikkelen van een PTSS na een (gecompliceerde) bevalling is vaak gelegen in het feit dat de bevalling vaak niet te controleren en onvermijdelijk is. De mate waarin de vrouw van te voren in staat is deze onzekerheid te verdragen, is mogelijk van invloed. Daarnaast kan, ook al heeft de vrouw veel vertrouwen in de bevalling, deze gecompliceerd verlopen, bv door een kunstverlossing of veel bloedverlies.

Voor de meeste vrouwen geldt dat een als erg ingrijpende beleefde bevalling het beste verwerkt kan worden door gevoelens en gedachten hierover te delen met naasten (partner, familie) met wie ze een vertrouwensband hebben. Wanneer het niet lukt om de traumatische bevalling met hulp van naasten te verwerken, is het goed om heer professionele hulp voor te vragen.

Als meest effectieve behandelingen voor PTSS worden cognitieve gedragstherapie (CGT) en Eye Movement and Desensitization Reprocessing (EMDR) genoemd. Tevens kan er als ondersteuning tijdelijk medicatie worden voorgeschreven. Advies ten aanzien van de veiligheid van medicatie tijdens zwangerschap, bevalling en het geven van borstvoeding worden uiteraard goed doorgesproken.

Groepsbehandeling: Een gezonde balans bij postpartumproblematiek.

De groepsbehandeling is ontwikkeld in samenwerking met De Gezonde Zaak en is bestemd voor vrouwen die bevallen zijn en psychische of psychiatrische klachten hebben ontwikkeld, of die in het verleden bekend zijn geweest met psychische of psychiatrische problemen tijdens en/of na de zwangerschap. De behandelgroep bestaat uit een premodule van vijf bijeenkomsten. Elke module komen de deelnemers eenmaal per week twee uur bij elkaar. Aansluitend kan een programma van De Gezonde Zaak gevolgd worden voor verdere ondersteuning bij opbouw qua functioneren in werk en privé.

De volgende onderwerpen komen aan bod tijdens de groepsbijeenkomsten:

• Het leren onderscheid maken tussen klachten die passen bij het ontzwangeren, en bij psychische of psychiatrische klachten.

• Psycho-educatie wordt gegeven over de meest voorkomende postpartum ziektebeelden. Handvatten en oefeningen worden besproken gericht op het op een goede wijze omgaan met deze klachten.

• Uitleg over stress en verschillen in reactie tussen mannen en vrouwen.

• Daarnaast wordt geïnventariseerd welke stressoren op werk en privé bij de deelneemsters individueel een rol spelen. Stressfactoren (energievretende en energiegevende factoren) worden in kaart gebracht waardoor je als net bevallen moeder uit balans bent geraakt.

• Partnerrelatie bijeenkomst: hierbij komen net als in de eerste bijeenkomst de klachten weer aan de orde en wordt het steunsysteem in kaart gebracht. Tevens worden oefeningen in het vragen om hulp aangeboden en worden adviezen gegeven om het steunsysteem eventueel uit te breiden.

• De hechtingstheorie volgens Bowlby wordt besproken. Er wordt stilgestaan bij de hechting met je (pasgeboren) kindje en dit wordt ondersteund met filmopnames over de interactie van het (pasgeboren) kindje met de moeder.

• Tijdens de laatste bijeenkomst wordt de reddersdriehoek besproken vanuit de Transactionele Analyse, en wordt geleerd onderscheid te maken tussen realistische (helpende) gedachten en niet-realistische gedachten.

• Ontspanningsoefeningen worden bij elke bijeenkomst aangeboden om het stressniveau zoveel mogelijk naar beneden te brengen ten behoeve van herstel van de balans.

Medicamenteuze behandeling

Soms is het nodig om te behandelen met medicatie. Meestal bestaat de medicamenteuze behandeling uit kortdurend slaapmedicatie of een antidepressivum. Er wordt hierbij gebruik gemaakt van multidisciplinaire richtlijnen benzodiazepinen of SSRI-gebruik in de zwangerschap of tijdens lactatie.

In de Praktijk voor Zwangerschap en Psychiatrie kunnen de genoemde behandelingen worden geboden. Er wordt zo kort als mogelijk en zo lang als nodig behandeld, maar nooit langer dan een jaar postpartum.